اگرچه روایت اول در ظاهر با بخش پایانی روایت دوم ناهمخوان به نظر میرسد، اما در واقع اینگونه نیست.
توضیح مطلب آنکه روایتی که میگوید «لیس العلم بالتّعلم»،[1] و یا «دانش به آموختن نیست» به حقیقت علم و دانش اشاره دارد، و آن نوری است که خداوند در دل انسانهای خاصی قرار میدهد: «الْعِلْمُ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء»؛[2] علم، نوری است که خدا آنرا در دل هرکس میخواهد میاندازد.
در نگاهی دیگر معنای روایت آن است که نباید مسیر دانش را تنها به یک راه و آن هم آموختن از دیگران منحصر کرد؛ بلکه دانش، لطفی الهی است که ممکن است از راه عادی آموزش به دست آید، ممکن است از راههای معمول دیگری؛ مانند دیدن، شنیدن و ... حاصل شود،[3] و نیز ممکن است از راههای غیر معمولی؛ مانند وحی، الهام و مکاشفه نیز دانشهایی را به دست آورد.
اما روایت دوم که میگوید: «لَا نَجَاةَ إِلَّا بِالطَّاعَةِ وَ الطَّاعَةُ بِالْعِلْمِ وَ الْعِلْمُ بِالتَّعَلُّم»،[4] به مسیر عادی کسب دانش میپردازد که از راه آموختن است و هیچ فردی نمیتواند منکر تأثیرگذاری آن در کسب دانش باشد.
بر این اساس و با توجه به اینکه دو روایت موجود در پرسش، در بیان دو موضوع جداگانه میباشند، ناهمخوانی بین آن دو وجود ندارد.
[1]. طبرسى، على بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، النص، ص 326، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، 1385ق، 1965م، 1344ش.
[2]. منسوب به جعفر بن محمد ع (امام ششم)، مصباح الشریعة، ص 16، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1400 ق.
[3]. به عنوان نمونه، کودکی بدون آنکه در مورد پرنده قناری چیزی آموخته باشد، با چشمان خود بر درختی آنرا دیده و صدایش را میشنود و این موضوع بارها تکرار میشود، تا آنکه کودک به این دانش دست مییابد که این صدا تنها از گلوی این پرنده شنیده میشود.
[4]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 17، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
اسلام تسکت...
ما را در سایت اسلام تسکت دنبال می کنید
برچسب : نویسنده : کاوه محمدزادگان islamtext بازدید : 160 تاريخ : پنجشنبه 25 خرداد 1396 ساعت: 18:26