موالات عرفی که در برخی عبادات شرط صحت آنها است، به معنای رعایت بهم پیوستگی اجزاء آن عبادت است؛ یعنی بین اجزای آن عمل عبادی، نباید به قدری فاصله شود که مخل بهم پیوستگی آنها شده و در عرف بگویند آن عمل، ناتمام رها شده است؛ مثلاً، در وضو گفته میشود، شستن و مسح اعضا باید پشت سر هم باشد، و نباید به قدری فاصله شود که موالات عرفی از بین برود.[1]در مناسک حج و انجام طواف نیز فقها میگویند، باید موالات عر,رعایت,موالات ...ادامه مطلب
مسجد، در نگاه اسلام، دارای جایگاه ویژهای بوده و حتی در حدیث قدسی، خداوند مساجد را خانههای خود در روی زمین معرفی میکند؛[1] لذا در کتابهای فقهی، بر رفت و آمد زیاد به مسجد جهت انجام عبادت سفارش شده و برای آن، آداب و احکامی بیان شده است، که در ذیل به بیان آنها میپردازیم.الف.کارهایی که انجام آنها در, ...ادامه مطلب
جنگ بدر نخستین غزوه رسول خدا(ص) بود که در هفدهم رمضان سال دوم هجری روى داد. در این نبرد که به شکست سنگین مشرکان انجامید، چهارده تن از مسلمانان به شهادت رسیده و تعداد کشتگان مشرکان مانند اسیرانشان هفتاد نفر بود.[1]پس از اینکه جنگ به پایان رسید، پیامبر(ص) دستور داد تا کشتگان قریش را در یکى از چاههاى متروک بدر ریختند. سپس حضرت در کنار چاه ایستاد و یکایک کشتگان را صدا زد و فرمود: «اى عتبة بن ربیعه، اى شیبة بن ربیعه، اى امیة بن خلف، اى ابوجهل بن هشام، آیا وعده پروردگار خویش را راست یافتید؟ من که وعده پروردگارم را راست و حق یافتم. چه بد قومى بودید شما براى, ...ادامه مطلب
الف. شرطی که در ضمن عقد مطرح میشود، در صورتی صحیح و نافذ است که دارای شرایط زیر باشد:1. جایز باشد؛ یعنی آنچه تعهد به انجامش میشود، به لحاظ شرعی امری جایز و مشروع باشد.2. مقدور باشد؛ کسی که آن میپذیرد توانایی انجام آن را داشته باشد.3. غرض عقلایى داشته باشد؛ یعنی نزد عقلا ارزشمند و مفید باشد.4. مخالف کتاب و سنّت نباشد؛ مثل اینکه فردی شرط کند، بر خلاف فرزندان، شخصی بیگانه از او ارث برد.5. منافى مقتضاى عقد نباشد؛ مثل اینکه شرط شود مشترى پس از خرید جنس، مالک آنچه به او فروخته شده نشود.6. مجهول و مبهم نباشد؛ مثل اینکه طرفین زمان نامعلومى را در قرارداد شرط کنن, ...ادامه مطلب
در متون حدیثى براى زیارت قبور مؤمنان، آداب ویژهاى تعیین شده است که نمونههایی از آنها بیان میشود:1. گفتن سلامهای مخصوصاصبغ بن نُباته میگوید: همراه با على بن ابیطالب(ع) بودم که از کنار گورها گذشت و چنین گفت: «السَّلامُ عَلى أهلِ لا إلهَ إلّا اللهُ، مِن أهلِ لا إلَه إلّا اللهُ، یا أهلَ لا إلهَ إلّا اللهُ کَیفَ وَجدَتُم کَلِمَة لا إلهَ إلّا الله؟ یا لا إله إلّا الله بِحقّ لا إله إلّا الله اغفِر لِمَن قالَ لا إله إلّا اللهُ، وَ احشُرنا فی زُمَرِة مَن قال لا إله إلّا اللهُ». و على(ع) فرمود: از پیامبر خدا شنیدم که میفرمود: «هر کس این دعا را هنگام گذر از کنار گورها بخواند، گناهان پنجاه سالش آمرزیده میشود».گفتند: اى پیامبر خدا! اگر کسى به اندازه پنجاه سال گناه نداشته باشد، چه؟فرمود: «گناهان پدر و مادر و برادرانش و عموم مسلمانان، آمرزیده میشود».[1]امام صادق(ع) فرمود: در زیارت اهل قبور این سلام را بگو: «السَّلَامُ عَلَیْکُمْ مِنْ دِیَارِ قَوْمٍ مُؤْمِنِینَ وَ إِنَّا إِنْ شَاءَ اللهُ بِکُمْ لَاحِقُون»؛[2] یعنی «سلام بر شما مؤمنان باد. ما نیز اگر خدا بخواهد به شما ملحق میشویم».2. رفتن به قبرستان در روزهای خاصامام صادق(ع) فرمود: «جدهام فاطمه(س) بعد از پدرش رسول خدا(ص)، فقط هفتاد و پنج روز زندگى کرد. بعد از پدرش کسى او را شاد و خندان ندید. در روزهاى دوشنبه و پنجشنبه هر هفته به مقبره شهداى احد رفته و با یادآورى صحنههاى جنگ احد میفرمود: پدرم رسول خدا(ص) در اینجا موضع گرفته بود و مشرکان در اینجا صف کشیده بودند».[3]3. خواندن دعامحمد بن مسلم گفت: از امام صادق(ع) پرسیدم: آیا خوب است مردگان را زیارت کنیم؟ آنحضرت فرمود: «آرى»، گفتم:وقتى نزد ایشان میرویم آنان متوجه ما میشوند؟ فرمود: «آرى به خدا قسم، ایشان متوجّه آمدن شما میشوند و از عمل شما خوشحال میگردند و به شما انس میگیرند و از تنهایى بیرون میآیند». گفتم: هنگامى که نزد آنان میرویم چه بگوئیم؟ فرمود: این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ جَافِ الْأَرْضَ عَنْ جُنُوبِهِمْ وَ صَاعِدْ إِلَیْکَ أَرْوَاحَهُمْ وَ لَقِّهِمْ مِنْکَ رِضْوَاناً وَ أَسْکِنْ إِلَیْهِمْ مِنْ رَحْمَتِکَ مَا تَصِلُ بِهِ وَحْدَتَهُمْ وَ تُؤْنِسُ بِهِ وَحْشَتَهُمْ إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ»؛[4] یعنى: «خدایا! زمین را از پهلوهایشان دور ساز (کنایه ا, ...ادامه مطلب
در روایات؛ برای زیارت مرقد مطهر امام حسین(ع) آدابی ذکر شده است که در اینجا یکی از این روایات که نسبتاً جامع آداب است، را محور بحث قرار داده و به گفتوگو در مورد آن میپردازیم.[1]امام صادق(ع) موارد زیر را برای زائر حسینی، سفارش فرموده است:[2]1. رفتار نیکو با همراهان«حُسْنُ الصَّحَابَةِ لِمَنْ یَصْحَبُک»؛ خوشرفتاری با همراهان.توجه به ارزشهاى اخلاقىِ اسلام در سفر زیارتی، این مسافرت معنوی را بسیار شیرین و جاذبهدار میکند. یکی از این ارزشهای اخلاقی که رعایت آن پسندیده است؛ رفتار نیکو با همراهان است. کسانى که میخواهند از مسافرت خود بهره برده، مورد عنایت حضرت حق قرار گیرند، باید این نکته را رعایت کنند. در سفرهاى زیارتى، به دلیل ازدحام جمعیت و نیز محدودیت امکانات، معمولاً مشکلاتى بروز میکند که اگر زائر داراى صبر و تحمل نباشد، ممکن است از کنترل خارج شود و خداى ناکرده درگیری با دیگران و رفتارهای ناپسند را به دنبال داشته باشد. براى پیشگیرى از بروز چنین وضعیتى، در مرحله اول نیاز به ورع و پارسایى است تا زائر بتواند از یکسو خود را با صبر و تحمل به عنوان یک رفتار نیکو، کنترل کند و آشفته و خشمگین نشود. و از سوى دیگر؛ به ثمرات زیارت دست یابد.چنانکه در روایتی؛ امام باقر(ع) در رابطه با سفر حاجیان فرمود: «کسى که به حج میرود و این راه را طى میکند، اگر سه خصلت در وى نباشد مورد عنایت و توجه [خداوند] قرار نمیگیرد: 1. ورع و پارسایى که او را از گناه بازدارد. 2. صبر و بردبارى که بتواند خشم خود را در اختیار گیرد. 3. خوشرفتارى با همراهان».[3] از این روایت میتوان فهمید که در همه سفرهاى معنوى و زیارتى رعایت این نکات، مهم و ضرورى است.2. کمگویی«قِلَّةُ الْکَلَامِ إِلَّا بِخَیْر»؛ کمگویى، جز به نیکى.بسیارى از سخنان که بر زبان جارى میشود، کم فایده و بیهوده است، و خیری در آن نیست، سزاوار است که انسان زائر، بر زبان و گفتار خود، کنترل و مراقبت داشته باشد. این سفر معنوی فرصتى است که انسان به تهذیب نفس پرداخته و با خلوت کردن با خدا و ذکر و دعا و قرآن، روح خود را غنى سازد و دریغ است که با سخنان بیحاصل، اوقات عزیز را هدر دهد.3. فراوان به یاد خدا بودن«کَثْرَةُ ذِکْرِ الله»؛ بسیاری یاد خدا.ذکر و یاد خدا آثار سازنده روحى و اخلاقى فراوانى دارد مخصوصاً در سفر زیارتی که یاد متقابل خدا از بنده، , ...ادامه مطلب